Hamiləlikdə Baş Gicəllənməsi: Səbəbləri və Müalicə Yolları
Hamiləlik dövründə uşaqlıq (rahim) normaldan qat-qat böyüdüyü üçün bədənin qan dövranında dəyişikliklər baş verir. Qanın böyük bir hissəsi uşaqlığa yönəldiyindən, beyin də daxil olmaqla digər orqanlara hər zaman kifayət qədər qan çata bilmir. Bu səbəbdən, ani qan dövranı azalması nəticəsində baş gicəllənməsi və hətta huşunu itirmə halları yaşana bilər.
Hamiləliyin Hansı Həftəsində Baş Gicəllənməsi Başlayır?
“Görəsən, hamiləliyin ilk həftəsində baş gicəllənməsi olurmu?” sualına cavab — bəli. Bu hal hamiləliyin erkən əlamətlərindən biridir.
Hamilə qadınların bədəni hormon dəyişikliyi səbəbilə fərqli bir dövrə girir. Xüsusilə ilk 3 ayda ürəkbulanma, qusma, göz qaralması, baş gicəllənməsi və bəzən də huşunu itirmə halları tez-tez müşahidə olunur. Baş gicəllənməsi və göz qaralması demək olar ki, hər hamilədə ən az bir dəfə olur.
💡 Tövsiyə: “Hamiləlikdə baş ağrıları” mövzusunda yazımıza da nəzər sala bilərsiniz.
Hamiləlikdə Baş Dönməsinin Əsas Səbəbləri
Baş gicəllənməsi hamiləlik zamanı müxtəlif səbəblərdən yarana bilər:
- Ani və sürətli şəkildə ayağa qalxmaq
- Uzun müddət kürəyi üstə yatmaq
- Vasovagal refleks (qan təzyiqinin kəskin enməsi)
- Uzun müddət ac qalmaq və kifayət qədər su içməmək
- Qan azlığı (anemiya)
- Havanın çox isti olması
- Sürətli və dayaz nəfəs almaq
- Qandakı şəkərin düşməsi
💡 Qeyd: Hamiləlikdə baş gicəllənməsi bəzən normal sayılsa da, bəzən təhlükəli vəziyyətlərin xəbərçisi ola bilər.
Hamiləlik Zamanı Baş Gicəllənməsi Normaldırmı?
Bəzi hallarda bu, tipik hamiləlik əlamətidir və keçici ola bilər. Amma hər zaman “normaldır” deyib ötüşdürmək düzgün deyil. Əgər baş gicəllənməsinə yanaşı başqa narahatedici əlamətləriniz də varsa (şiddətli ağrı, qanaxma, nəfəs darlığı və s.), dərhal həkimə müraciət etmək vacibdir.
Təhlükəli Ola Bilən Hallar
Hamiləliyin ilk aylarında baş gicəllənməsi çox vaxt narahatlıq doğurmur. Amma bu hal:
- Çox tez-tez təkrarlanırsa
- Şiddəti artarsa
- Günlük həyatınıza təhlükə yaradacaq həddə çatarsa
— bu zaman altda başqa bir problem ola bilər və həkim yoxlanışı mütləqdir.
Hamiləlikdə Baş Fırlanması Nə Qədər Davam Edir?
Bu, qadından qadına dəyişir. Bəzilərində ani başlayıb qısa müddətdə keçə bilər, bəzilərində isə hamiləlik boyu davam edə bilər. Əksər hallarda ilk 3 ayda daha çox görülür, sonrakı dövrlərdə azalır.
Nə Zaman Həkimə Müraciət Etməlisiniz?
Əgər baş gicəllənməsi davamlıdırsa, göz qaralması ilə birlikdə yaşanırsa və ya huşunuzu itirəcək qədər şiddətlidirsə, vaxt itirmədən həkimlə əlaqə saxlayın. Xüsusilə baş gicəllənməsi ilə yanaşı qarın ağrısı, qanaxma, nəfəs darlığı kimi əlamətlər varsa, bu təcili müdaxilə tələb edə bilər.
Hamiləlikdə Baş Dönməsini Azaltmaq Üçün Məsləhətlər
- Uzun müddət hərəkətsiz ayaq üstə qalmayın; qaldığınız halda yüngül hərəkətlərlə qan dövranını aktiv saxlayın.
- Sürətlə ayağa qalxmayın, hərəkətləri yavaş edin.
- Qan şəkərinizin düşməməsi üçün az-az, tez-tez yeyin.
- Sırt üstə yatmaqdan çəkinin; yan tərəfə uzanmaq daha təhlükəsizdir.
- Havanın çox isti olduğu günlərdə kölgədə qalın, bədəninizi sərin saxlayın.
- Rahat, qan dövranını sıxışdırmayan geyimlər seçin.
- Dəmir və vitaminlə zəngin qidalar yeyin.
Baş Gicəllənməsi və Huşunu İtirmə Hissində İlk Yardım
Əgər ayaq üstəsinizsə və başınız fırlanırsa, dərhal oturun və ya çömbəlin.
Oturarkən başınızı dizlərinizin arasına əyin.
Mümkünsə uzanın və ayaqlarınızı bir az yuxarı qaldırın ki, qan axını beyninizə daha rahat çatsın.
Dar geyimlərinizi boşaldın, otağı havalandırın və dərin nəfəs alın.
Nəticə
Hamiləlikdə baş gicəllənməsi çox zaman normaldır, amma bəzi hallarda ciddi səbəblərə görə yaranır. Ona görə də hər hansı davamlı və şiddətli halı yüngül qəbul etməyin, mütləq həkimlə məsləhətləşin. Sağlam qidalanmaq, düzgün hərəkət etmək və istirahət etmək bu şikayətin qarşısını almağa kömək edə bilər.
Mayo Clinic – Pregnancy: Week by week – Dizziness during pregnancy
